De gelijkzwevende aandacht
Om te kunnen luisteren naar het onbewuste moet een psychoanalyticus wel over een speciaal stel oren beschikken. Of niet?
In de adviezen die Freud erover formuleerde blijkt de eenvoudige techniek van de gelijkzwevende aandacht te volstaan. Dat houdt in dat de analyticus aan alles wat hij hoort een onbevooroordeelde aandacht schenkt en luistert zonder te begrijpen.
In dit onderzoek naar de gelijkzwevende aandacht passen we dit advies toe op het onderwerp zelf. Door niet te begrijpen stellen we snel vast dat het luisteren van de analyticus helemaal geen eenvoudige techniek maar juist een vat vol paradoxen is. Hoe zou je bijvoorbeeld door onaandachtig te zijn voor alles, aandachtig kunnen worden voor iets?
Het verkennen van deze en andere tegenstrijdigheden en het problematiseren van de psychische functies van het luisteren, de waarneming, de aandacht, en het geheugen, geeft diepte aan het onderzoek naar het specifieke luisteren van de analyticus. Het mondt uit in de wetmatigheden die het luisteren dicteren. Via de taal en het subject van het onbewuste dat gestructureerd is zoals een taal loopt het naar het verlangen van de analyticus dat zijn luisteren schraagt.
Als sluitstuk wordt Lacans graphe van verlangen voorgesteld als een voorschrift voor de regels waaraan het ongeregelde luisteren beantwoordt.
Inhoudstafel
ONDERZOEKINGEN VAN EEN HOND – 1
1. Intro met lyrics – 7
1.1. Geen concept, maar een précept. – 9
1.2. Lost in translation – 11
1.3. Een klein advies voor de vader van de kleine Hans – 14
2.Met welk instrument? – 17
3. Eerste metapsychologisch couplet: Freuds geheheugen en aandacht – 25
3.1. Het Niederschrift als geheugensteuntje – 27
3.2. Een gestolen brief: de aandacht op het Entwurf – 34
3.3. Een zielig apparaat – 41
3.4. Aandacht! Aandacht! – 50
4. Attente en minder attente freudianen – 59
4.1. Reiks opmerkzame verrassing – 61
4.2. Wat richt het ongerichte luisteren? – 66
4.3. Zich bewust zijn van het eigen onbewuste – 69
4.4. Attitude of luisterhouding? – 71
5. Klanken uit de kliniek: over tuinen, treinen, slapen en jagen – 77
5.1. Taal en verlangen – 79
5.2. Een slapende tuin met zich splitsende paden – 85
5.3. De jacht op het subject – 92
6. Tweede metapsychologisch couplet: Lacans topologie van verlangen en betekenaar – 95
6.1. De graphe van verlangen – 97
6.2. Elementair familionair – 97
6.3. De etage van het onbewuste verlangen – 104
6.4. Het verlangen van de analyticus – 109
Slotakkoord. De scheppende muzikaliteit van een hond – 115
Fade-out naar naschrift – 121
Bibliografie – 125