Het geprikkelde subject

Prikkels lijken geen grenzen meer te kennen maar overspoelen ons langs alle kanten: geen winkel of openbare ruimte kan nog zonder achtergrondmuziek, via tablet en smartphone worden we voortdurend bestookt met berichten, … De reactie van de mens zelf lijkt verschillende kanten uit te gaan: men sluit er zich van af in een apathie of de zoektocht naar een plek zonder prikkels; sommigen nemen het etiket “hoogsensitief” op zich, terwijl nog anderen net gretig op zoek gaan naar de volgende nieuwe prikkeling, … Reden genoeg voor het Dr. Guislainmuseum om een tentoonstelling te ontwerpen rond dit actueel cultureel fenomeen, met als titel “Prikkels: van pijn tot passie”.

Het is natuurlijk niet alleen een maatschappelijk gegeven, maar ook een kwestie van het particuliere subject – en in die zin ook  van de psychoanalyse. Het is geen toeval dat Freud van in het prille begin, in zijn Ontwerp van een natuurwetenschappelijke psychologie, de vraag stelt hoe een psychisme omgaat met prikkels. In welke banen tracht het subject de prikkels te leiden? Wat gebeurt er als deze zich niet zomaar in bepaalde banen laten vangen, maar verschijnen in zeer verschillende symptomen als hoogsensitiviteit, manische ontremming, burn-out, agressie, prikkelbaar darm syndroom, …? Het blijven nog steeds actuele klinische vragen waarop clinici zowel in ambulante als in residentiële settings botsen.

Hoe kunnen we als analytici samen met het subject daarop een antwoord zoeken?

Wim Galle